BIOGRAFI SHQIP/ ENGLISHPUBLICISTIKË POEMËSHKRIME MBI P. TRABOININPËRKUJTIMORE PRIZREN 2012 PËRKUJTIMORE TUZ 2012 FOTO

Gjak pa gjak, 27 mars 1910 - nga Palok Traboini


GJAK PA GJAK
Gazeta “Bashkimi”, Shkodër, Nr. 13, 27 Mars 1910

Zef Nik Pretashi prej Traboinit (Hot, ditë e diel me 13 të këtij muaji, në sahatin turqisht nadje), u nis prej shtëpis së vet për zá te një mik i veti në Kastrat, i vetëm pa kurrkënd.
Të mbrritmen në Qaf të Hardhisë, ku asht kufini me Hot e Kastrat, lodhun prej rruget, u ul me pushue nji grimë herë, e me dredhë një cigare duhan, kur shi në at kohë sheh dy djelmoça të ri, bojagi të pickatun e të partallisun, si kah ana e armëve ashtu edhe nga ana e veshjeve, të cilët hiqnin gjithnjë thekatueshëm prej këtij të Hotit. Të përpjekun me ta u folnë dorë për dorë.
Masandej u ulne me ndej me të, e ky me të shpejt u nxorri kutinë me mbshtjellë duhan, e tuj pyet shoq me shoq si jeni me rob e gja a po mbaheni, filluen me ra në bisedë e duke e shty kuvendin gjithnji e ma gjatë. Këta dy djelmoça e pyesin: Ka je, ka po vjen e ka po shkon more dai (zotni)?
Ky nafakziu pa fe sherrijet ju përgjegj vrap: More dait e dheut, unë jam prej Malit të Traboinit, e jam nisë me shkue në Kastrat e më pa një mik temin, po besa me dro të madhe jam nisë, veç taft e baft. Njani prej tyne ja priti me turr se çfarë friket ke lum daia? - Besa e trimave frikë edhe të madhe fort, pse tash tri katër vjet, em vlla pat vra për gjak një të kushurinin tonë,
Tahir Halin prej mahadhës së Halae e të birt e ti me gjithë rod gjak që kanë, orvaten pajada se si me vra një mashkull tonin, me e marr atë gjak pa gjak, si i thonë një fjalë, për arsye se që na kena pas marrë gjakun e jo ra në gjak, por ec e mbushjua mendjen atyne. Ata as në kohë të pajtimit nuk deshtne me ditë gja në këtë punë e le mos me e zgjat, ata janë faqe e zezë e të pabesë, e me diktue se jam këtu, pak kishin me ju dukë me i qitë 10 vetë në pritë, e s' kishin me më ndrrue me mish dashi.
Ah! për këtë punë ban pallë, lum miku i dashtun, ju gjegjen të dy për nji za. Ata zoti e di ku janë tash, por edhe me kenë, na ja tek jena me ty, prandaj s'kishin me pasë çka të bajnë. Bile as me lule s'kishin guxue me të prekë, e ti çou se po të përcjellim na deri ku të duesh. U çuene e u nisën për rrugë, por vaj-medet për të tretin se ç’udhë po ndiqte.
Të mbrritun në një shënj vendi, në midis të një pylli, kur qe katër pushkë përnjëherë, flakë për flakë, dy prej pritet e dy të tjera prej këtyre dy përcjellsave, krisne nëpër shtat të këtij të Hotit, i cili pa pikë fryme e i grimë e i coptuem prej plumbave, ra sa gjan gjatë për tokë.
Mirë ka thanë i moçmi, goja llap e paraveshi fap. Ky krahthatë ju këshillue njerzëve të huej pa i njoftë e pa i ditë, e s'kujtoj qyqari se ata ishin dora vetë, të bijt e Tahirit, që i vëllai i tij e kishte vra qëkur, e që mahalla kërkonte gjithnjë me zanë pisk një mashkull jo vetëm prej vllaznisë së tij, por prej gjithë bajrakut të Traboinit.
Këta të katër gjaksor (katila) iknë e morne malin pa pas prej kurrkujt fe frike a drojë.
A thue qitne pushkë të pëlqyeme?
Oh! jo për të vertetë, pse pushka s'asht mirë as e bukur kurr nji herë me e përdorue për askënd e jo për me damtue e farue vllaznit e vet, të një fisi, të një gjaku, të një Atdheu e të një babe, po ato e banë ma të përçudun, pse e vranë gati si në dorë të vet, e ashtu burrnija s’thotë.
O gjak i mnershëm që ditë për ditë je tuj u derdh nëpër male të Shqypnisë, a thue ti, s' ke me kërkue gjygj para robit e para zotit ndonjëherë sado te e vona?
O vllazën shqyptarë, e sidomos ju malësorë, çilni sytë tuej njëherë e hiqeni atë perde errsine, që s'ju len me pa e me da të mirën prej të keqes.
Ju po ja nxirrni sytë sho’shojt pa mëshirë e dhimbë, por o burra, mos e qitni në harresë se ai gjak i vllazënve tuej që po e derdhni pa nda, ka me lyp sado te e vona gjygj... e ndënshkimi që po meritoni prej të zezave tuaja, sidomos prej gjakut që po derdhet rrkajë prej duarve tuaja, ka për të kenë fort i randë.
Edhe damin e madh që jeni tuj sjellë vendit, konaqeve, e gjithë Atdheut mbarë, nuk jeni tuj e kujtue aspak, e duhet ta dini se tue i nxjerrë trutë shoku-shokut jeni tue ligshtue vedin e tuj gufue e gëzue zemrën e armikut i cili gjithnjë kënaqet.
Hiqeni pra... atë handrak e qelbsinë që zemrat tuaja aq fort të përlyeme e të helmatisuna, e atëherë keni për të pa dobinë, rehatinë e të mirën e vëndit tuej.
I vrami kje lanë në mes të pyllit, shakull për tokë. Njatje vonë kje diktue prej barijve të cilët qitne kushtrimin, e u mblodh tanë mahalla, derë për derë i çuene lajm vllaznisë të vramit, të cilët erdhën, e mornë e çuene në shtëpi të vet, e të nesërmen u varros me vaj të madh.

PALOK TRABOINI
Shkodër, 21.3.1910

Vrasjet tona, 1 maj 1910 - nga Palok Traboini


VRASJET TONA
Gazeta “Bashkimi”, Shkodër, Nr. 18, 1 Maj 1910

Një terrinë e një farë mjegulle në Shqyptarëve na ka pre të pamit e syve e prandaj s' jena tuj u kujtue damin e rrënimit të madh të vrasjeve që në këto kohna, në vend që me u fashitë, asht gjithnjë tuj u shtue e tuj u hap, sidomos ndër male e ndër katunde tona. Gjaksina të panumërta ndihen në të katër anët e Shqypnisë prorë e çast.
Ditën e prende më 15 të këtij mueji, Lush Gjetoja i duel në pritë Gjelosh Nik Vojvodës Vukpalaj në Kastrat e i ra martinë bri në bri. Vojvoda kishte pas një djalë të vetëm, i cili në të ndime pushkën, ngau në pikë të vrapit e në të hasmen në të atin e pyeti:
«Kush të vrau tatë?» - ky ja ktheu po me zor.
- Mue me vrau filani.
I biri at bot s' bani një a dy por rroku hutën e të et dhe e ndoq armikun, a më mirë gjaksorin, deri që e mbyti e kështu u banë dy vigje për një herë.
E për ç' arsye u vranë? Mo zot ma keq. Për dy babune elb, për dhjetë grosh me u derdhë gjaku i dy burrave.
A ka ku shkon ma zi?
E ku kena me mbarue në vazhdoshim shumë kështu?
Fort kollaj asht me e ditë. Na kena me mbrritë në një shkallë të ulët sa me ju dhimbt gjithsekujt, si nga forcadja si ka vobeksia e kështu armiqt tonë kanë me u gëzue, sikurse kanë ba deri tash.

P. T. (Palok Traboini)
Shkodër, 28.4.1910

Gjak pa gjak, 27 mars 1910 - nga Palok Traboini

GJAK PA GJAK Gazeta “Bashkimi”, Shkodër, Nr. 13, 27 Mars 1910 Zef Nik Pretashi prej Traboinit (Hot, ditë e diel me 13 të këtij m...